Frans Timmermans bleek bij Vandaag Inside een pseudo-intellectuele geldsmijter zonder praktisch inzicht

Afgelopen maandag was Frans Timmermans te gast bij Vandaag Inside, het roemruchte programma van SBS6 dat er als alternatieve talkshow in is geslaagd een prominente positie te verwerven. Ondanks de dreiging van gênante situaties, ongezouten meningen en felle persoonlijke aanvallen staan politici in de rij om aan te schuiven. Met de vele kijkers als aantrekkelijke doelgroep is het programma te belangrijk geworden om (nog langer) te negeren.

Timmermans is de eerste in een reeks van lijsttrekkers tot aan de verkiezingen op 29 oktober, en het getuigt zeker van lef dat hij in een dergelijk programma wilde komen opdagen. Vandaag Inside is immers geen talkshow waarin hij op veel sympathie kan rekenen.

Maar Timmermans is dan ook een zeer ervaren, handige politicus met grote verbale gaven. Dat bleek al direct aan het begin van het programma, toen hij de heren van VI verraste met een echte Limburgse vlaai. Maar het bleek nog meer in de daaropvolgende uiteenzettingen. In vloeiende bewoordingen sprak hij over de problemen van de mensen en de noodzaak die concreet aan te pakken. Ook al wordt Wilders zelf als ‘dronken oom’ buitenspel gezet, de zorgen van zijn kiezers moeten serieus worden genomen. Ruiterlijk stak Timmermans de hand in eigen boezem door toe te geven dat het nog niet gelukt is de taal van de mensen te spreken, zoals Wilders, en met concrete oplossingen voor hun noden te komen. Er moet, zie hij, een ‘langetermijnplan’ komen ‘waar mensen in kunnen geloven’, maar ‘daar zijn we nog niet in geslaagd’.  

Joop den Uyl is terug

Mooie woorden, met verbale flair gebracht. Maar wat wil GroenLinks-PvdA nu concreet gaan dóen? Is dat realistisch en (ook financieel) haalbaar, en hoe verhoudt zich dat tot het beleid dat GroenLinks en de PvdA al jaren voorstaan en proberen door te voeren?

Wat allereerst opvalt is dat de portemonnee op klassiek-socialistische wijze wordt getrokken, dat wil zeggen de kosten (en dus lasten) zijn gigantisch maar kunnen kennelijk zonder problemen worden opgelegd. Joop den Uyl is terug en Willem Drees en Wim Kok zijn ver weg. Tel maar na (enkel op basis van wat Timmermans bij Vandaag Inside te berde bracht):

• Het ‘woningplan’ van GroenLinks-PvdA om de woningnood op te lossen kost ruim 36 miljard euro.
• Er komt een ‘enorme lastenverlichting voor mensen die werken’.
• Er moet fors geld worden vrijgemaakt om boeren in de buurt van natuurgebieden uit te kopen. Dan kan het stikstofslot er binnen één à twee jaar af.
• De noodzakelijke enorme investeringen in het stroomnetwerk moeten vooral worden gericht op stroom uit zee.
• De onderwijsbezuinigingen van het kabinet-Schoof moeten worden teruggedraaid.
• Er moeten meer innovatiefondsen komen.
• De Spreidingswet moet worden doorgevoerd zodat er in elke gemeente azc’s komen. Dat is de oplossing voor het asielprobleem. Over de extra kosten van die honderden kleine azc’s, met bijbehorende voorzieningen en te nemen maatregelen, werd door Timmermans niet gerept.

Zelden zal er in een uitzending van pakweg een uur zo met geld gesmeten zijn. (De extra uitgaven voor Defensie, waar GroenLinks-PvdA na decennialang bezuinigingen te hebben bepleit nu ook voorstander van is, kwamen niet aan de orde maar tellen wel mee). Op de vraag waar dat geld vandaan moet komen kwam Timmermans niet veel verder dan ‘iets meer belasting bij de allergrootste bedrijven met meer dan 200.000 euro winst’. (Het aanmerken van bedrijven die meer dan 200.000 euro winst maken als ‘allergrootste’ is tussen haakjes ronduit bespottelijk). Het is evident dat allerhande belastingen en premies fors omhoog zullen moeten om Timmermans’ plannen te financieren en het financieringstekort zal ongetwijfeld, onze linkse vrienden kennende, flink oplopen.

Puur en alleen naar het financiële plaatje kijkend zien we een aanslag op de overheidsfinanciën zoals we die sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw niet meer hebben gezien. De combinatie van zware lastenverhogingen en een groeiend financieringstekort kan een serieuze economische crisis inluiden. De rentes op staatsleningen zullen fors oplopen wanneer de bond vigilantes hun werk doen: een enorme kostenpost op de begroting erbij. Deze trend zal nog worden versterkt door de invoering van het nieuwe pensioenstelsel waardoor pensioenfondsen veel minder in staatsobligaties gaan beleggen. Het gaat hier op termijn om gigantische bedragen. Ook de huidige problemen in Frankrijk zullen de negatieve effecten wat dit betreft versterken. Maar dit alles kwam verder niet aan de orde.

Inhoudelijk onder de maat

En hoe zit het met het inhoudelijke aspect van de voorgestelde maatregelen? Ook dit kwam nauwelijks aan bod. Het ging enkel heel kort even over de vraag waarom de extreem kostbare plannen om de woningbouw vlot te trekken nu opeens wél, na jarenlange stagnatie, zouden worden uitgevoerd. Heel simpel, volgens Timmermans: ‘Het is ons tweemaal eerder gelukt; het zit in ons dna.’ Dat was ‘honderd jaar geleden’ (bij het begin van de sociale woningbouw) en ‘na de oorlog’.

Dat is Timmermans ten voeten uit: een handige, aansprekende formulering die brede kennis en historisch inzicht suggereert, maar inhoudelijk kant noch wal raakt. Alsof de situatie van toen ook maar enigszins te vergelijken is met nu. Alsof de huidige vergadertijgers, commissieleden en notaschrijvers van GroenLinks-PvdA ook maar iets gemeenschappelijk hebben met sociaaldemocratische doeners als Floor Wibaut en Jan (‘in geouwehoer kun je niet wonen’) Schaefer. Alsof het stikstofdrama, de ongecontroleerde bevolkingsaanwas door immigratie, de wurggreep van procedures en vergunningen, de uit de hand lopende bouwkosten, de exorbitante grondprijzen, de NIMBY-mentaliteit en het tekort aan bouwvakkers en technisch onderlegd personeel niet bestaan. (Op de opmerking dat er veel te weinig bouwvakkers zijn antwoordde Timmermans dat er ‘zoveel innovatieve manieren in de bouw’ zijn. Een typerende combinatie van een banale algemene formulering, een pseudo-intellectuele benadering en een totaal gebrek aan praktisch inzicht en kennis van zaken).

Op alle in de uitzending aan de orde gekomen punten bleef een serieuze inhoudelijke discussie uit. Het zal Timmermans worst zijn geweest. Sterker nog, het zal hem prima zijn bevallen zijn. De schaarse pogingen van Wilfred Genee, Johan Derksen en René van der Gijp om het gebrek aan inhoudelijke substantie en praktische haalbaarheid aan de orde te stellen, werden door de ervaren rot Timmermans eenvoudig afgewimpeld. (Timmermans mompelde ook nog tussen neus en lippen door dat ‘de overheid niet groter’ hoefde te worden en dat GroenLinks-PvdA een wet gaan indienen om ‘procedures indienen te versnellen’. En dat terwijl GroenLinks en PvdA al decennia pleiten voor meer ambtenaren, meer toezichtsorganen, meer overlegstructuren, meer commissies, meer richtlijnen, meer regulering en gedetailleerde ingrepen in leven en werk van burgers en organisaties).

Hoezo, geloofwaardig? Wat dat betreft kregen we tegen het einde van de uitzending nog een staaltje vintage Timmermans. Op een vraag over zijn afwezigheid bij een herdenking van de gruwelijke slachtpartij van Hamas op 7 oktober 2023 antwoordde hij dat hij een videocall met de vader van een gegijzelde zoon had gehad. ‘De Palestijnen moeten een eigen staat krijgen,’ had de man gezegd. Dat wilde Timmermans toch nog even meegeven.

Al met al 1-0 voor Timmermans, maar 0-5 voor Nederland.

Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. Onze donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!