GroenLinks-PvdA houdt bedrijven graag klein. Succesvol innoveren wordt bestraft met extra belasting

Klein is fijn. In de linkse jaren zeventig van de vorige eeuw was small is beautiful een gevleugeld thema. Wie het concept verkiezingsprogramma van GroenLinks-Partij van de Arbeid leest, waant zich weer even in deze rooie jaren. De jaren ‘dat de verbeelding aan de macht’ was en sociaal-democraten West-Europa bestuurden, zoals in Nederland Joop den Uyl (1973-1977). De maakbare samenleving en economie zouden onder de bezielende leiding van de overheid gerealiseerd worden.

Dat liep anders. Marktwerking, deregulering en liberalisering sloegen vanaf de jaren tachtig beter aan en waren succesvoller.

Argwaan

Maar op links sterven de oude vormen en gedachten niet. Het optimisme dat overheidsingrijpen de beste resultaten oplevert is springlevend. Het motto van het kabinet-Den Uyl – ‘spreiding van kennis, macht en inkomen’ – heet in dit nieuwe GroenLinks-PvdA programma: eerlijke spreiding van kennis, macht en vermogen. Kennelijk valt er aan inkomensongelijkheid in Nederland geen eer meer te behalen…

Ook de oude gedachten over ondernemers en grote ondernemingen wijken niet. Zij moeten met de grootst mogelijke argwaan bekeken worden en hebben eigenlijk maar één nuttige functie: meer belasting betalen. Het verkiezingsprogramma noemt dat: eerlijker belasten.

Waar leidt deze visie toe? Klein is fijn. ‘We beschermen lokale ondernemers en kleine winkeliers, die vaak een belangrijke sociale rol vervullen in de buurt of hun dorp’, belooft leider Frans Timmermans. De sociale rol klopt, maar hoe realiseert de partij het eerste deel van de zin? Supermarkten, Bol en Amazon in delen van Nederland verbieden?

Klein is fijn, leve de startende ondernemers. ‘Nieuwe innovatieve bedrijven hebben de toekomst. We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden’ zegt de partij. Dus minder regels, lagere werkgeverslasten, meer fiscale voordelen om personeel met aandelen te betalen? Nee, dat lees je nergens.

Arm mkb

Het onderscheid tussen klein en groot is niet de enige scheidslijn in het verkiezingsprogramma. Er zijn innovatieve bedrijven en bedrijven die dat kennelijk niet zijn. Met innovatieve bedrijven wil GroenLinks-PvdA graag samenwerken. Want: deel van de groene economie. Sterker nog: voor de partij is innoveren de essentie van ondernemerschap.

Daarom moeten de lonen omhoog. Want, verzekert het programma, dan krijgen bedrijven een prikkel ‘om te doen wat zij het beste doen: innoveren’. Arm mkb, zeker het arbeidsintensieve mkb, waar lonen en sociale lasten een belangrijk deel van de bedrijfskosten zijn. Daar gaan uw verdiensten.

Tot ziens Tata

Maar er is ook iets fundamenteels mis met deze GroenLinks-PvdA-visie op ondernemen. Bedrijven bestaan bij de gratie van de kwaliteit, service en prijs van hun producten en diensten. Dat is de waarde waarvoor klanten betalen. Innoveren is daarbij een middel, geen doel.

Hoe zal het in de GroenLinks-PvdA heilstaat aflopen met de niet zo innovatieve bedrijven?

Ik vrees het ergste voor hen. ‘De gezondheid van mensen gaat boven de winst voor aandeelhouders. Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot.’ Benieuwd hoe de Indiase eigenaar van staalbedrijf Tata Steel in IJmuiden daarover denkt. Extra belasting betalen om in Nederland te mogen ondernemen? Tot ziens Tata.

Of niet…?

Of toch niet? Want pagina’s later (het program telt 169 pagina’s) belooft de partij bedrijven die willen verduurzamen financieel te helpen, maar onder strenge voorwaarden. ‘We blijven niet eindeloos in gesprek met partijen die niet in de meewerkstand staan.’ De ondernemer die denkt dat hij (m/v) zelf aan het roer staat, weet nu: Den Haag betaalt én bepaalt.

Dat geldt ook voor de defensie-industrie. ‘De overheid wordt medeaandeelhouder van defensiebedrijven, zodat de winsten terugvloeien naar de samenleving.’ Anders gaat het geld toch maar naar ‘wapenspeculanten’. Hoe zou de familie Damen, de eigenaar van Damen Shipyards, hofleverancier van de marine, daarover denken…?

Maar er is nóg een categorie bedrijven. Dat zijn de succesverhalen. De kleine gekoesterde startups, die innoveren, groter worden, doorgroeien en een grote onderneming worden. En dan?

Dan moeten ze extra belasting betalen. Want, zegt het programma, ‘we vinden dat bedrijven die winst maken, meer kunnen bijdragen aan onze collectieve voorzieningen. Ook het bedrijfsleven profiteert van veilige straten, goede spoorverbindingen en investeringen in onderwijs en onderzoek. Daarom verhogen we de bijdrage van de meest winstgevende bedrijven.’

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom bedrijven (zeer) winstgevend zijn. Bijvoorbeeld omdat ze een economische machtspositie hebben. Het is verstandig dat GroenLinks-PvdA daartegen wil optreden. Maar de meest innovatieve bedrijven zijn vaak ook gewoon de meest winstgevende. De innovatie die GroenLinks-PvdA predikt wordt niet beloond, maar bestraft.

Hoe jaag je bedrijven Nederland uit? Zo dus.

Bel de verhuiswagens maar

Chipmachinefabrikant ASML in Veldhoven, winstgevend paradepaardje van de techindustrie, klaagt al jaren over de lakse houding van de overheid. Met deze linkse plannen wordt groeien buiten Nederland wel heel aantrekkelijk. Bel de verhuiswagens maar.

Waarom wil GroenLinks-PvdA de koplopers in de economie extra aanslaan? ‘De afgelopen decennia is de financiële bijdrage van het bedrijfsleven aan onze samenleving afgenomen.’ Dat is een hoogst dubieuze stelling. Kijk alleen maar naar de vennootschapsbelasting, dat is de belasting die bedrijven betalen over hun winst. In 1985 was de winstbelasting goed voor bijna 6 procent van de overheidsuitgaven; in 2005 was het 6,6 procent en dit jaar nadert de bijdrage 11 procent.

GroenLinks-PvdA wil regeringsverantwoordelijkheid nemen. Dan mag je verwachten dat de feiten in orde zijn en dat de maatregelen in het verkiezingsprogramma consistent zijn. Dat gaat twee keer mis.

Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. Onze donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!