Het grootste debatpodium van Rotterdam heet Arminius – maar ze houden er niet zo van debat

Dat de Rotterdamse Arminiuskerk tegenwoordig vooral bekendheid geniet in de hoedanigheid van ‘debatpodium’ zal voor Rutger Wolfson, de huidige directeur van Arminius, een fijne constatering zijn. Zeker de jonge aanwas in de stad zal bij een bezoek weliswaar vaststellen dat het om een voormalig kerkgebouw gaat, maar zoals het in de grotendeels ontkerstende havenstad nu eenmaal hoort, heeft de geest van de bijbel het pand goeddeels verlaten. Al zou je met een knipoog kunnen betogen dat het zogenaamde ‘maatschappelijke gesprek’ dat Arminius tussen het voormalige kerkmeubilair zo graag zegt te willen aanjagen en vormgeven, verdacht veel weg heeft van een moderne, vrij invulbare godsbeleving waarbij je van de Almachtige naar eigen smaak een man, vrouw of non-binaire figuur kunt maken.

Wie een beetje rondsnuffelt op de site van Arminius en de online-items over dit ‘debatpodium’ afstruint, komt, laten we maar meteen ter zake komen, weinig spannends tegen. Misschien is dat ook helemaal niet de bedoeling. In een van zijn eerste interviews na zijn aantreden, in de Metro (2018), benadrukt Wolfson dat Arminius toch vooral ‘een veilige plek’ moet zijn en geeft hij aan ‘een beetje moeite’ te hebben met het begrip ‘debat’, want dat riekt, och hemeltje, zo naar winnaars en verliezers. Nee, liever geeft Wolfson met zijn programmering, laat hij in hetzelfde interview weten, ‘duiding bij wat er om ons heen gebeurt en hoe we daar richting aan kunnen geven’. 

Via alle communicatiekanalen geeft Arminius zozeer aan in de samenwerking- en verbindingsstand te staan en lijkt het dusdanig weg te drijven in conformistische slogans (‘we zijn heel erg de samenwerking aan het zoeken in de stad’), dat het geen verbazing mag wekken dat er op hun podia en evenementen zelden iets gezegd wordt dat tot buiten de muren van Arminius consequenties heeft of Rotterdammers de wenkbrauwen doet optrekken. Wolfsons doel een ‘veilige plek’ te creëren en daarmee een statement te willen maken tegen de veronderstelde hakketak-cultuur in tv-talkshows mag nog zo legitiem zijn, even legitiem is dan de vraag of de titel ‘debatpodium’ niet misleidend is. En of Arminius zichzelf en het publiek geen dienst bewijst door zich voortaan als ‘ontmoetingsplek’ of ‘theekransje’ te afficheren.   

Nacht van de Zingeving

De trigger voor dit artikel is dan ook de eerste ‘Nacht van de Zingeving’ die Arminius op 10 oktober organiseert. Een op het eerste gezicht misschien sympathiek initiatief maar ook, als je niet oppast, een vrijbrief om een eindeloze hoeveelheid zoete broodjes te bakken. Immers, de kans dat de optredende filosofen, journalisten, publicisten, geestelijk begeleiders en andere actoren op de zingevingsmarkt hun zelfpromotie uit het oog verliezen en iets fundamenteel anders gaan doen dan bezoekers het gevoel geven lekker aan hun eigen stukje zingeving bezig te zijn, mag als nihil worden ingeschat. Bij een ‘veilige plek’ horen immers geen wanklanken, schimpscheuten of werkelijk verontrustende stellingnames, of hoe dan ook: niet al te veel.

Sowieso is het zeer twijfelachtig of een debatpodium zich zorgen moet maken over de vraag of hun klandizie wel genoeg ‘zingeving’ ervaart, of genoeg in ‘zingeving’ investeert. Laat staan dat het zich geroepen zou moeten voelen die ‘zingeving’ zelf op gang te gaan trekken. Wordt een vrije samenleving en het nu zo vaak aangehaalde rechtsstatelijke karakter van die vrije samenleving niet gekenmerkt door een grote, lege ruimte, waarin burgers onbeperkt en naar eigen goeddunken kunnen bepalen wat wel of geen zin heeft? En is het niet juist de kracht van zo’n samenleving dat burgers er ook alle ruimte krijgen te besluiten dat alles wat ze op deze aarde om zich heen zien gebeuren volstrekt zinloos is?

Wie goede, scherpe, betekenisvolle debatten organiseert hoeft misschien geen aparte avond voor ‘zingeving’ op touw te zetten.

En dan moeten we het voor de volledigheid natuurlijk nog even over het programmerings-en uitnodigingsbeleid van Arminius hebben. Het gaat hier namelijk wél over de stad van de Fortuyn-revolutie, de stad waar wat nu ‘radicaal-rechts’ heet het eerst – en voor heel Nederland zichtbaar – aan de bestuurlijke knoppen heeft gezeten. En de grondige opknapbeurt die het college met Leefbaar Rotterdam ooit rond de eeuwwisseling bij het Centraal Station is begonnen en die in feite nooit meer is opgehouden, tot en met internationale onderscheidingen voor ‘Coolste stad ter wereld’ (2017).

Maar als je ‘Leefbaar Rotterdam’ en ‘Arminius’ op je computerscherm intikt, word je door Google, heel symptomatisch waarschijnlijk, naar een artikel ‘Hoe blijft Rotterdam bewoonbaar?’ geleid (‘langdurige regenval, droogte en hittegolven zetten de stad op scherp’). Inderdaad, over een reuze verbindende klimaatavond in samenwerking met ‘WeerWoord’, wat bij enig doorklikken een gemeentelijke ‘uitvoeringsagenda’ blijkt te zijn.

Hartstikke gezellig

In deze tijd waarin de positie van de Rotterdamse haven serieus onder druk staat en het ene na het andere bedrijf aanstalten maakt te vertrekken, en daarmee de Rotterdamse economie potentieel aan het wankelen brengt, zou je als debatpodium een knallende discussie mogen lanceren over hoe dreigend of niet-dreigend de uittocht van gezichtsbepalende concerns is. Maar het programma van de komende maanden inspecterende, krijg je Sheila Sitalsing (Volkskrant) voorgeschoteld die aan je gaat uitleggen hoe niet aan de ‘verkeerde kant van de geschiedenis’ uit te komen, word je op Wereldhumanismedag herinnerd aan ‘humanistische waarden’ die botsen met de realiteit en komt de Belgische psychiater Dirk de Wachter spreken over ‘Het wezenlijke van zorg’.

Ze hebben het onderling, kortom, hartstikke gezellig bij Arminius.

En dat scheelt ook weer evaluatiegesprekken over ‘veiligheid op de werkvloer’.

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. De groei en bloei van Wynia’s Week is te danken aan de donateurs. Doet u al mee? Doneren kan op verschillende manieren. Kijk HIER. Hartelijk dank!