Hoezo ‘doet het er niet toe’ dat de vermoedelijke moordenaar van Lisa een asielzoeker is?
‘Bestudeer als socioloog het alledaagse en blijf diep aan de oppervlakte,’ zei kennissocioloog Peter L. Berger (1939- 2017) ooit.
Ook criminaliteit en asielzoekers horen tegenwoordig bij ‘het alledaagse’, zo lijkt het. Wie herinnert zich niet Marianne Vaatstra, die in 1999 werd vermoord in de buurt van een azc. Het lag zo voor de hand, ook gezien de gruwelijke details van de moord, dat die zou zijn gepleegd door een asielzoeker. Ik herinner mij dat ik de moord destijds uitvoerig heb besproken met een directe collega en een hoogleraar mensenrechten en politiestudies. Ook wij gingen ervan uit dat de moordenaar gezocht moest worden in kringen rond het azc. Uiteindelijk bleek, na een grootschalig dna-onderzoek, een 45-jarige veehouder, Jasper S., de moordenaar te zijn. Niet te snel een oordeel vellen, is mij bijgebleven. Jasper S. werd op 16 november 2024, na twee derde van zijn straf te hebben uitgezeten, op speciale voorwaarden vrijgelaten. ‘Veel te snel en oneerlijk,’ oordeelde de familie Vaatstra.
Te soft
Heleen Dupuis, voormalig VVD-senator en emeritus hoogleraar medische ethiek, liet zich in 2004 ondervragen voor de rubriek ‘Zelfportret’ in HP/De Tijd. Ze is het meest gelukkig, zei ze, met haar hond, haar tuin en haar boeken. Ze ergert zich het meest aan linkse dogmatici en op de vraag wie ze hoopt nooit meer terug te zien, antwoordde Dupuis: ‘Criminele asielzoekers. Die moeten gewoon weg. Het is zo vreselijk mis dat mensen die zich als vluchteling melden en van een land zoveel willen hebben en dan vervolgens crimineel blijken te zijn. Daar zijn we nog steeds te soft in.’
Een week geleden was het weer raak. In de nacht van dinsdag op woensdag 27 augustus, om 3:30 uur, pakte de 17-jarige Lisa op het Leidseplein haar grijze e-bike. Ze begon aan een gebruikelijke rit terug naar haar woonplaats Abcoude. Ze kwam nooit in de ouderlijke woning aan. Op de Holterbergweg, halverwege de rit, werd ze achtervolgd door een haar onbekende jongeman.
Op het moment dat ze werd aangevallen, belde ze 112, het politie-alarmnummer. Volgens De Telegraaf luisterde de politie zo live mee tijdens de aanval. Om 4:15 uur werd het levenloze lichaam langs het water in de berm gevonden. De politie sprak van ‘zeer ernstig geweld’.
Een team van 110 politiemensen werd op de zaak gezet. Het gebied waar het meisje werd gevonden, werd minutieus uitgekamd. Een sloot werd drooggelegd, er werden metaaldetectors ingezet en camerabeelden nagekeken en waar mogelijk opgewaardeerd. ‘Speurhonden, forensisch specialisten, duikers, alles wordt uit de kast getrokken om dit op te lossen,’ zei een politiewoordvoerder.
Een dag na de opzienbarende moord werd bekend dat de man die verdacht wordt van het plegen van een ernstig zedenmisdrijf op de Weesperzijde in Amsterdam, op 15 augustus, vermoedelijk ook degene is die Lisa om het leven heeft gebracht. Vervolgens bleek de man te worden verdacht van nóg een zedendelict in Amsterdam, dat op 10 augustus plaatsvond. In dat geval ging het om een poging tot seksueel geweld.
De verdachte is een 22-jarige asielzoeker die verbleef op een hoofdstedelijke locatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Het journaille wilde graag meer weten over de achtergrond van de verdachte, maar de politie en het Openbaar Ministerie konden daarover geen nadere inlichtingen geven. Een week na de moord is de precieze identiteit van de verdachte nog altijd niet vastgesteld. ‘Wat doet zijn afkomst en identiteit ertoe?’ liet een andere woordvoerder van het OM weten. ‘Het gaat sowieso om een zeer ernstig feit.’
‘Cadeautje voor de PVV’
Wat het OM kennelijk niet of onvoldoende begrijpt, is dat de afkomst en de status van de verdachte er wel degelijk toe doen. Je zou de situatie kunnen vergelijken met iemand die je opvangt in je eigen gezin en die spullen van je ontvreemdt. Doet het ertoe of je zoon zoiets doet of een gast? Ja, natuurlijk doet dat ertoe. In het laatste geval is immers sprake van grof misbruik van de geboden gastvrijheid en ligt het voor de hand dat de betrokkene wordt gevraagd zijn biezen te pakken.
‘De moord is een cadeautje voor de PVV,’ hoorde ik in een winkel uit de mond van een jonge moeder met kind. Maar het punt is dat de politieke elite, het OM incluis, niet wil inzien dat het niet alleen gaat om een gruwelijke moord, maar ook om ernstig misbruik van geboden gastvrijheid.
‘Hoe is ongeluk te vermijden?’ vroeg HP/De Tijd in 2004 aan Dupuis. Haar antwoord luidde, heel simpel: ‘Uitkijken.’ In dezelfde rubriek, drie jaar eerder, werd de vraag ook voorgelegd aan de socioloog Anton Zijderveld. Zijn antwoord: ‘We have got to live, no matter how many skies have fallen,’ tevens de beroemde eerste regel uit de roman Lady Chatterley’s Lover van D.H. Lawrence. Mijn persoonlijk advies komt op het volgende neer: ‘Jonge mannelijke asielzoekers die een ernstig delict hebben begaan, moeten uit onze samenleving worden verwijderd.’
Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. Onze donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!
