Niemand begrijpt nog iets van het destructieve biomassabeleid van Sophie Hermans
VVD-minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei legde onlangs in het tv-programma Hofstad & Land van PowNed uit waarom ze weer nieuwe subsidies voor biomassa wil verstrekken. Dat zou in combinatie met afvang en ondergrondse opslag van CO2 goed zijn voor klimaat en milieu. Die combinatie wordt BECCS genoemd, Bio Energy with Carbon Capture and Storage. Ze gaat daarmee in tegen het beleid van haar voorganger Rob Jetten. Ze gaat tevens in tegen alle wetenschappelijke adviezen, zelfs die van haar eigen Wetenschappelijke Klimaatraad. De hoogleraren David Smeulders en Jan Rotmans spreken zelfs publiekelijk van een boekhoudkundige truc om op papier CO2 te reduceren en daarmee Brussel tevreden te stellen.
Smeulders, hoogleraar energietechnologie aan de Technische Universiteit Eindhoven, legt dit uit. CO2-uitstoot die afkomstig is van biomassaverbranding bestaat op papier niet. Dat is een politieke afspraak die ooit door de EU in Brussel is gemaakt. Als biomassa-CO2, die in werkelijkheid natuurlijk wel bestaat, daarentegen wordt afgevangen en ondergronds wordt opgeslagen, bestaat die op papier ineens wel en mogen we officieel spreken van negatieve CO2-emissie. Dit is dermate krom geredeneerd dat professor Smeulders het in het openbaar als boekhoudkundige truc kwalificeert.
Absurde drogredenering
Omdat het zo bizar is vat ik het voor de zekerheid nog een keer samen: als biomassa-CO2 uit de schoorsteen van een energiecentrale komt en de lucht in vliegt, telt die niet mee in de emissieboekhouding. Maar als die schoorsteen vervolgens wordt aangepast zodat diezelfde biomassa-CO2 wordt afgevangen en opgeslagen, telt die ineens wel mee en mogen we die aftrekken als negatieve emissie. Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, maakt net als zijn collega David Smeulders korte metten met deze absurde drogredenering.
Biomassa zou volgens Rotmans terecht worden uitgefaseerd, maar komt nu in de vorm van BECCS als een boemerang terug. Het afvangen en ondergronds opslaan van CO2 (Carbon Capture and Storage, CCS) kost bovendien zoveel energie dat de netto CO2-reductie onderaan de streep ongeveer nul is. Het is een dure onbewezen techniek die niet rendabel te krijgen is. Rotmans spreekt van een ‘papieren werkelijkheid’ en ‘tien stappen terug’. Daar is geen woord Spaans bij, maar toch blijkt minister Hermans de duidelijke taal van een veel geciteerde hoogleraar niet te begrijpen.
Dr. Fenna Swart van Comité Schone Lucht bevestigt wat Jan Rotmans zegt over CCS. Het Verenigd Koninkrijk pompt hier al tien jaar miljardensubsidies in, maar heeft nog niet eens een infrastructuur aangelegd. CCS werkt nog nergens in de wereld. Minister Hermans doet dit af als ‘iets nieuws proberen’. Daar zijn dan op kosten van alle belastingbetalers wel miljarden mee gemoeid, die zodra ze zijn toegezegd door energiemultinationals als bedrijfseigendom worden toegeëigend.
De enige energiemultinational die tegen alle wetenschappelijke en maatschappelijke feiten in nog op grote schaal biomassa in Nederland verbrandt is het Duitse RWE. Deze energiegigant ontvangt daar tot 2027 in totaal 2,5 miljard euro Nederlandse subsidie voor onder de oude SDE+ regeling. RWE rekent er echter kennelijk op dat het na 2027 van Sophie Hermans subsidies zal blijven ontvangen uit de huidige SDE++ regeling. Dat zegt directeur Taco Douma van RWE met zoveel woorden in gesprek met Fenna Swart, door aan te geven dat zijn bedrijf niet zoveel geld in biomassa zou blijven investeren als de subsidies daarvoor zouden stoppen. Douma erkent daarmee overigens impliciet dat het RWE om het subsidiegeld te doen is, en niet om de door hem bepleite duurzaamheid van biomassa.
Het wordt steeds raadselachtiger waarom minister Hermans blijft volharden in biomassasubsidies. Professor Heleen de Coninck van haar eigen Wetenschappelijke Klimaatraad snapt het net als haar collega’s David Smeulders en Jan Rotmans ook niet meer. De Coninck was als klimaatdeskundige een hoofdauteur van diverse IPCC-rapportages, en moet nu toezien hoe de minister haar deskundigheid en adviezen in de wind slaat. Ze geeft ten overvloede aan dat BECCS ook niet in het hooflijnenakkoord van dit kabinet staat.
Papieren CO2-reductie
Minister Hermans hoopt met BECCS jaarlijks anderhalve megaton CO2 te verminderen. Dat is 1 procent van onze nationale uitstoot. Die hoeveelheid stoten we in Nederland gemiddeld in minder dan vier dagen uit. De wereld stoot die hoeveelheid in twintig minuten uit. BECCS is daarmee op zijn best een druppel op een gloeiende plaat, en op zijn slechts een onbewezen peperdure en louter papieren CO2-reductie die bovenal tot ontbossing en verlies van biodiversiteit leidt.
De conclusie die ik 2018 trok in mijn boek De Groene Illusie blijft overeind. Van alle groene illusies in de huidige falende energietransitie is het verbranden van gekapte bomen en voedzame gewassen de eerste waar we mee moeten stoppen. Minister Hermans noemt houtsnippers ‘laagwaardige’ biomassa, maar wil ze wel blijven verbranden. Zij noemt diervoederresten en voedzame gewassen zoals mais en suikerbieten ‘hoogwaardige’ biomassa, waar ze (voor centrales tot 100 megawatt) subsidie voor wil blijven verstrekken.
Mais en suikerbieten zijn inderdaad hoogwaardig als ze als voedsel dienen voor mens en dier. Ze worden echter buitengewoon laagwaardig als we er in weerwil van miljoenen hongerslachtoffers bio-ethanol van maken. Die bio-ethanol mengen we bij in onze E10 benzine, en dat noemt Hermans kennelijk ‘hoogwaardig’ en CO2-neutraal. Ik stel me voor dat onze slimme minister als geen ander weet dat dit hele biomassa- en BECCS-verhaal niet deugt. Dat maakt het des te raadselachtiger dat ze het tegen beter weten in blijft propageren.
Hermans is samen met het hele kabinet en het voltallige parlement gehouden aan correcte informatieverstrekking aan de burgers, aan het zorgvuldig besteden van hun belastinggeld en aan het dienen van hun belangen. De regering zegt het klimaat- en energiebeleid (net als het coronabeleid) te baseren op de wetenschap. Het negeren van overduidelijke adviezen van prominente internationale wetenschappers inclusief de eigen Wetenschappelijke Klimaatraad past daar niet bij.
Kromme drogredeneringen
Minister Hermans krijgt tot overmaat van ramp nog steun uit onverwachte hoek. De van het NOS Journaal bekende weerman Gerrit Hiemstra vindt biomassa voor energieopwekking in de energietransitie passen, omdat we zo kunnen afstappen van fossiele brandstoffen. Hij zegt er in één zin wel bij dat grootschalige inzet van biomassa nooit het klimaatprobleem kan oplossen. Dit klinkt net zo krom als dat biomassa-CO2 op papier tegelijkertijd wel en niet kan bestaan.
Hoe kan biomassa in de energietransitie passen als het nooit het klimaatprobleem kan oplossen? De schaalgrootte is irrelevant, want elke kilowattuur die met biomassa is opgewekt stoot 15 tot 20 procent meer CO2 uit dan een kilowattuur die met steenkool is opgewekt. Dat is op grote en op kleine schaal in strijd met het Klimaatakkoord van Parijs, dat expliciet streeft naar vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.
Er is in tegenstelling tot wat Hermans beweert geen verschil tussen hoogwaardige en laagwaardige biomassaverbranding. Het verbranden van hout en gewassen is altijd laagwaardig. Het benutten van hout en gewassen als grondstof en voedsel is daarentegen hoogwaardig. Professor Smeulders merkt nog op dat kleinschalige energiecentrales minder efficiënt en meer vervuilend zijn dan grote energiecentrales. Het is dus extra onlogisch om biomassa juist te blijven subsidiëren voor kleine centrales.
Het voltallige kabinet onder aanvoering van premier Dick Schoof, dat geacht wordt met één mond te spreken, laat ons bij monde van minister Hermans in opperste verwarring achter door miljarden belastingeuro’s te blijven pompen in iets dat volgens toonaangevende wetenschappers niet werkt en geen CO2 reduceert. Volgens de diverse partijgramma’s bij de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023 is een ruime twee derde meerderheid van het parlement tegen houtige biomassa, waaronder de coalitiepartijen PVV, NSC en BBB.
Het zijn kortom niet een paar wappies of gele hesjes die tegen biomassa zijn, maar de overgrote meerderheid van onze wetenschappers en volksvertegenwoordigers. De hoogleraren Smeulders, Rotmans en de Coninck verwoorden met hun kritiek de visie van hun Nederlandse en Europese koepels, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en de European Academies Science Advisory Council (EASAC). Alleen al op basis van het Voorzorgsprincipe, een uitgangspunt van de Europese milieuwetgeving, zou het kabinet biomassa voor energieopwekking moeten afbouwen in plaats van opvoeren.
Chronisch cynisme
Doorgaan met biomassa en BECCS is overduidelijk niet in het belang van mens, milieu en klimaat, hooguit in dat van energiemultinational RWE en van het kabinet zelf. Als het bizar genoeg een niet bestaande maar wel papieren CO2-reductie oplevert, kan het kabinet weer even verder zonder kritiek van Brussel en nieuwe rechtszaken van activisten. Het wordt aldus steeds moelijker om niet in een chronisch cynisme en wantrouwen jegens de overheid te vervallen.
Het bevreemdt mij dat er naast Rutger Castricum van PowNed niet veel meer journalisten in het publieke omroepbestel zijn die het destructieve biomassabeleid van dit kabinet hardhandig bekritiseren. Daarmee zouden ze miljoenen weldenkende Nederlanders wakker kunnen schudden, en dan kan het snel gedaan zijn met de klinkklare onzin van zogenaamd CO2-besparende biomassa en BECCS. Dat scheelt miljarden euro’s subsidie, die we veel beter kunnen gebruiken voor zorg, onderwijs, defensie en echte verduurzaming.
Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. De groei en bloei van Wynia’s Week is te danken aan de donateurs. Doet u al mee? Doneren kan op verschillende manieren. Kijk HIER. Hartelijk dank!
