Hoe de VVD een verstandig migratieplan stiekem onder het tapijt veegde
In dit leven hebben we last van domoren, snoodaards en lafaards. De domoor weet niet wat goed is en handelt daarom fout. De snoodaard weet wat moet gebeuren, maar doet expres het verkeerde. Wel weten wat het juiste is, maar het toch niet doen, dat kenmerkt de lafaard. Die houdt zich gedeisd.
Volgens deze definitie is de VVD een partij vol lafaards. Daar weet men immers heel goed dat één van de belangrijkste oorzaken van de grote problemen die we in Nederland hebben, gelegen is in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dat maakt het bijvoorbeeld vrijwel onmogelijk om criminele immigranten uit te zetten.
De Raad van Europa is een fontein van etentjes en snoepreisjes
Voor de goede orde; dat ‘Europese’ verdrag heeft niks te maken met de Europese Unie. Het EVRM is een verdrag uit 1949. De EU is te herleiden tot het door zes landen gesloten verdrag van Rome dat op 1 januari 1958 de Europese Economische Gemeenschap (EEG) in werking stelde en dat in 1992 werd vervangen door het door 12 landen getekende verdrag van Maastricht dat de Europese Unie baarde, die nu 27 leden telt.
Het EVRM is ondertekend door 46 landen, een gemêleerd gezelschap waarvan de meeste leden op het Europese uiteinde van het continent liggen. Maar ook Turkije, Georgië, Armenië en het meer olie- dan mensenrechtenrijke Azerbeidzjan doen mee. Rusland deed dat ook, maar heeft het verdrag in maart 2022 opgezegd, nadat het Oekraïne was binnengevallen. Deze 46 landen vormen de Raad van Europa, die dus niks met de EU te maken heeft, maar wel meer dan 200 verdragen, protocollen en conventies heeft opgesteld en een wildgroei aan organisaties heeft voortgebracht variërend van het Centrum voor Moderne Talen in Graz (Oostenrijk) tot een Europees Jeugdcentrum in Boedapest, het filmfonds Eurimages en de Pompidou-groep ter drugsbestrijding. De Raad is vooral een bron – beter gezegd een fontein – van etentjes en snoepreisjes. Zo organiseert men twee keer per jaar een congres voor 200.000 lokale en regionale overheden in de lidstaten.
Dat is allemaal nog tot daaraan toe, maar ter handhaving van dat verdrag uit 1949 heeft de Raad in 1959 nog een organisatie opgericht en die het Europese Hof voor de Rechten van de Mens genoemd. Die naam doet zo sterk denken aan die van een echte rechtbank dat de volgelingen van Pieter Omtzigt dat geloven. (Veel mensen verwarren dit Europese Hof met een ander hof: het Europese Hof van Justitie. Dat is wel een EU-instelling. Die moet zorgen dat Europese wetgeving in alle lidstaten hetzelfde wordt geïnterpreteerd.)
De VVD weet wel beter. Die zegt: ‘Leg het Europese Hof aan banden. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tast democratisch tot stand gekomen wetgeving te zeer aan.’
U denkt nu misschien: hé, dat heb ik gemist. Waar zei de VVD dat?
Nou dat stond in de Volkskrant. In een ingezonden stuk geschreven door de voorzitter van de Tweede Kamerfractie van de VVD en een lid van die fractie. Ja echt waar.
Maar het staat U misschien niet meer bij, omdat het werd gepubliceerd op 7 april 2011.
Veertien jaar niks doen
Die fractievoorzitter in 2011 was Stef Blok, die Mark Rutte in die functie was opgevolgd. Rutte was in 2010 zijn eerste kabinet begonnen, dat evenals alle drie de kabinetten die nog zouden volgen niets deed met Bloks oproep.
Het meeschrijvende fractielid was Klaas Dijkhoff. Inmiddels heeft hij een eigen adviesbureau voor gedragsbeïnvloeding. Hij heeft dit jaar ook de denktank Voor Ons Nederland opgericht, vol Brabanders die ‘concrete en uitvoerbare’ plannen willen aanbieden aan de politiek om zo de democratie te versterken en kansen te benutten voor Nederland.
Veertien (!) jaar geleden hadden Blok en Dijkhoff al een concreet en uitvoerbaar plan: Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens aan banden leggen. Dat was toen al hard nodig. Ze schreven: ‘Toen de Tweede Kamer in 1954 het EVRM goedkeurde, leefden we in een ander Nederland. Er waren nog geen grote problemen op het gebied van migratie en van een verzorgingsstaat had nog nooit iemand gehoord. Voor zover er sprake was van migratie ging het vooral om vertrek uit Nederland naar Canada en Nieuw-Zeeland. Sociale zekerheid was nog zeer beperkt, pas in de jaren zestig en zeventig werd een uitgebreid stelsel van uitkeringen opgezet. Op deze terreinen worden Nederland en andere Europese landen regelmatig geconfronteerd met vergaande uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, terwijl onze voorgangers in de Tweede Kamer dat in redelijkheid niet konden voorzien toen zij instemden met het verdrag.’
‘Politici in toga: Tegen democratisch tot stand gekomen wetgeving in’
Blok en Dijkhoff noemden man en paard: ‘Bijna zestig jaar later is het resultaat dat de rechters in Straatsburg al te vaak “politici in toga” zijn geworden. Zo werd in de zaak van Koua Poirrez tegen Frankrijk beslist dat een burger die nooit had bijgedragen aan sociale zekerheid en niet de Franse nationaliteit had, toch recht kreeg op een uitkering. Daardoor zijn ook de sociale rechten binnen de werking van het EVRM komen te vallen, wat nooit de bedoeling is geweest.
De uitspraak van het Hof in de zaak MSS/Griekenland en België heeft ervoor gezorgd dat het Europese asielbeleid (Dublinsysteem) op de schop moet. Dit systeem, dat inhoudt dat een asielaanvraag wordt behandeld in het eerste EU-land waar een asielzoeker arriveert, is nog maar een paar jaar geleden en op goede gronden door de lidstaten van de EU bekrachtigd.
Beide uitspraken grijpen direct in in de democratisch tot stand gekomen wetgeving van alle Europese landen. En dat zonder dat het veroordeelde beleid met goed fatsoen bestempeld kon worden als strijdig met klassieke mensenrechten die zijn vastgelegd in het EVRM. Andere Europese landen hebben vergelijkbare problemen. Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben bijvoorbeeld grote moeite met door het Hof geïntroduceerde milieuregelgeving op basis van het EVRM.’
Dat laatste heeft Nederland inmiddels ook. Spraakmakende voorbeelden zijn Urgenda tegen de Staat en Milieudefensie tegen Shell, beide over de uitstoot van CO2.
‘Principieel onjuist’
Dat was niet nodig geweest. Veertien jaar geleden wist de VVD al dat het zo niet verder kon: ‘Het ontbreken van een democratisch gelegitimeerde grondslag voor de ruime interpretatie van het EVRM door het Hof is niet alleen principieel onjuist, maar leidt ook tot onvrede. Ook onder rechters en wetenschappers zowel vanuit conservatieve als progressieve hoek, klinken steeds meer kritische geluiden. [..] De VVD roept daarom het kabinet op om binnen Europa bondgenoten te zoeken en samen het Comité van Ministers wakker te schudden. Zij moeten het EVRM het derde millennium intrekken en het Hof aan banden leggen, zodat het Hof zelf, maar meer nog het EVRM zijn draagvlak in Europa blijft behouden.’
Sindsdien zat de VVD zelf steeds in dat kabinet! Met links, met rechts met midden. Toch gebeurde er niets. Niemand schudde iemand wakker. Niemand trok.
Een onverwachte meevaller
Maar als je maar lang genoeg met je mond open blijft zitten, vliegt er op een gegeven moment vanzelf een gebraden gans naar binnen. Op 22 mei werd wat Blok en Dijkhoff veertien jaar lang wilden, plots werkelijkheid. Bondgenoten dienden zich spontaan aan. Op initiatief van Denemarken en Italië schreef een groep van presidenten en premiers van Europese landen een open brief met de oproep te komen tot een open dialoog over de interpretatie van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, waar dit het uitzetten van criminele immigranten onmogelijk maakt. Mede ondertekenaars waren de regeringsleiders van Oostenrijk, België, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen en premier Tusk van Polen.
Uitzetten van criminele immigranten. Wie vindt dat geen goed idee? Maar de Nederlandse regering tekende niet. Premier Dick Schoof zag in 2025 geen ‘politici in toga’ zoals de VVD in 2011. Integendeel. Hij zei: ‘Nederland wil niet de indruk wekken op de stoel van de rechter te willen zitten. Om die reden is besloten deze ingezonden brief niet mede te ondertekenen.’
Hoewel het kabinet het met de inhoud wel eens was. ‘Nederland zal het signaal van Denemarken en Italië t.a.v. de mogelijkheid om veroordeelde vreemdelingen uit te kunnen zetten wel via andere wegen ondersteunen [..] Bovendien blijft het kabinet zich via andere wegen, zoals innovatieve oplossingen en partnerschappen, nationaal en internationaal onverminderd inzetten om meer grip te krijgen op migratie, ook als het gaat om de mogelijkheden voor het uitzetten van veroordeelde vreemdelingen.’ Oftewel: blababla.
De VVD zweeg.
Wakker schudden?
In de christelijke moraal krijgen domoren vergiffenis: ‘Vergeef hen want ze weten niet wat ze doen.’ (Lucas 23:34). Maar de VVD weet al jaren wel wat ze moet doen. Verstopt op pagina 42 van het verkiezingsprogramma staat zoals altijd weer een zin over dit belangrijke onderwerp: ‘Net zoals we wetten af en toe wijzigen, moeten verdragen als het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) worden herzien om bij de tijd te blijven.’
Om bij de tijd te blijven? Dat is een stuk zwakker dan ‘Wakker schudden! Aan banden leggen!’ zoals Stef Blok en Klaas Dijkhoff veertien jaar geleden schreven.
De VVD maakt het bij GroenLinks/PvdA en D66 geliefde verdrag ‘zonder democratisch gelegitimeerde grondslag’ in 2025 niet tot thema in de verkiezingscampagne. Dat zou de komende coalitiepartners maar boos maken. Om uw gedrag op de komende verkiezingsdag te beïnvloeden praat de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie liever over hypotheekrente dan over hoe het EVRM de Vrijheid en Democratie in Nederland aantast. Aangezien men al veertien jaar weet dat ingrijpen noodzakelijk is, noem ik dat laf.
Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. Onze donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!
