Hoe het antisemitisme van de radicale islam zich meester heeft kunnen maken van de westerse intelligentsia

Drie jaar geleden opende café Bajszel in Neukölln in Berlijn. Opgezet door drie man die een publieke ruimte wilden waar supporters van Israël en vrijdenkers vrijuit konden spreken. Neukölln is een gevaarlijke plaats voor een dergelijke onderneming want een groot deel van de Berlijnse Hamas-supporters woont daar.

In mei van dit jaar houdt Jeffrey Herf de schrijver van het boek dat ik hier bespreek er een lezing. Hij wordt ingeleid door Alexander Carstiuc, een van de oprichters van café Bajszel. Op de avond dat Herf spreekt, staat Bajszel onder volledige politiebewaking. Er staan twee politieauto’s voor de deur, en meer dan twaalf agenten staan demonstratief op wacht.

Een onschadelijke emeritus

Die beveiliging heeft betrekking op de islamisten die voor de deur staan. Ze lezen niets, maar hun agressie is overal en permanent aanwezig. Het café heeft 24 uur per dag bescherming nodig. Op alle mogelijke manieren is het gevandaliseerd met graffiti en posters. Ruiten zijn ingegooid. Bezoekers hebben bescherming nodig om binnen te komen, zeker op de avond van de boekpresentatie.

Wat staat er in Herfs boek dat zo veel agressie oproept? In feite gaat het om een Duitse vertaling door Hentrich en Hentrich van Herfs Engelstalige boek dat een jaar eerder uitkwam bij Routledge. Het kritische digitale magazine Quillette schonk er aandacht aan en publiceerde Herfs lezing. Had men de Engelse versie gelezen en werd men woedend over de inhoud? Is Herf een omstreden wetenschapper?

Herf is net als uw recensent een emeritus, onschadelijk voor universiteit en maatschappij. Zijn boek is een wetenschappelijke studie naar antisemitisme, en niet iets voor een regenachtige zondagmiddag. Herf is een belangrijk onderzoeker inzake antisemitisme, hij publiceerde inmiddels zo’n vijf boeken en is lid van het London Centre for the Study of Contemporary Antisemitism.

Zijn boek bestaat uit achttien essays, waarvan tien ingaan op zijn eerder gepubliceerd historisch onderzoek over reactionair modernisme, Nazi-Duitslands antisemitische propaganda, Oost-Duitsland ‘nooit verklaarde oorlog’ aan Israël en de aanval op Israël van uiterst links. De overige artikelen zijn recenter.

Sinds de jaren 1930 hebben we te maken met een drietal ‘gezichten’ van het antisemitisme: het antisemitisme dat leidde tot de Holocaust, het antisemitisme van het communisme en radicaal-links en het antisemitisme van het islamisme. In alle drie gevallen werd het antisemitisme gestimuleerd door de staat. Nazi-Duitsland, de Sovjet-Unie gedurende de Koude Oorlog en de Arabische staten met hun oorlogen tegen Israël waren de sponsors.

Linkse kritiek op Israël lijkt op de oude communistische variant

Antisemitisme dat verbonden was met uiterst rechts overleefde vooral aan de randen van de westerse maatschappij. De communisten en radicaal-links gebruikten de oude stereotypen van de machtige en invloedrijke Joden. Dat loopt door tot in de huidige kritiek op de staat Israël die als racistisch en kolonialistisch gezien wordt. Historisch gezien verschilt de communistische variant niet veel van de huidige linkse kritiek. Ook die laatste ontkent dat haar aanval op Israël ook maar iets van doen heeft met antisemitisme. De PvdA, GroenLinks en SP passen naadloos in dit perspectief.

Het zionisme afschilderen als kolonialisme is niet nieuw. Kolonialisme-kritiek heeft haar wortels in de communistische en socialistische bewegingen in de twintigste eeuw. Die relatie tussen communisten en islamisme begon al onder Lenin, en liep door in de communistische partijen van het Midden-Oosten. Na de oorlog konden alleen de Sovjet-Unie, Oost-Duitsland en het West-Duitse radicale links een soort intellectuele en politieke façade ophouden ten aanzien van het antizionisme.

In Duitsland was het links in de jaren ’60 en ’70 dat de haat tegen Israël een intellectuele en morele respectabiliteit gaf onder de vlag van antifascisme en antiracisme. Die lijn lijkt ook tegenwoordig zichtbaar, nu geprobeerd wordt Hamas als heroïsche verzetsbeweging af te schilderen en de parlementaire democratie van Israël te vergelijken met nazi-Duitsland. Linguïstische magie noemt Herf het.

Waarom slaat het islamisme zo aan bij links?

Nergens anders werd het antisemitisme zo vurig omarmd als in het Midden-Oosten. De Egyptische president Abdel Nasser en daarna Anwar Sadat prezen de nazi’s voor hun strijd tegen het zionisme. Leiders van de Moslim Broederschap als Hassan al-Banna, Haj Amin al Husseini en Sayyid Qutb zien het jodendom als veruit inferieur aan de islam. Evnmin als er een gematigd nazisme bestaat, is er een gematigd islamisme, schrijft Herf. De traditie van de islam is inherent anti-Joods.

In zijn lezing die avond in Neukölln in Berlijn introduceert Jeffrey Herf zijn boek bij het publiek in café Bajszel.De vraag die hij die avond bespreekt, is waarom het islamisme, toch een diep reactionair fenomeen, de cause célèbre van links werd. Waarom kon het antisemitisme ongestoord zijn gang gaan in de Verenigde Naties en op de Westerse campus? Waar is de geest van het antifascisme gebleven die een Jodenhaat had kunnen pareren die sinds de nazi’s niet meer is voorgekomen?

Gezapigheid en desinteresse

Oorzaak is wat Herf noemt ‘een tweede onderschatting’, een uiterst verontrustende gezapigheid en desinteresse van het grote publiek waar het gaat over de teksten van de islamisten. Herf heeft in zijn boek een artikel opgenomen dat hij schreef in 2014: ‘Why They Fight: Hamas’s Little Known Fascist Charter’. Dat gaat over het handvest van Hamas, dat je kunt zien als de geloofsbelijdenis van de terreurgroep. Herf vindt het even belangrijk als Hitlers speech in januari 1939 over de Holocaust.

Het handvest van Hamas geeft blijk van een diepe religieuze haat tegen alles wat Joods is, tegen de Joden en de staat Israël. De Joden worden verantwoordelijk gesteld voor de Franse Revolutie, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Het handvest herhaalt de samenzweringsverhalen van de Protocols of the Elders of Zion. Het is een van de meest reactionaire teksten van de laatste veertig jaar en staat bol van de nazi-propaganda die in de Arabische en islamitische wereld gangbaar is. Het probleem is dat de Westerse intelligentsia het document volledig genegeerd heeft.

Het handvest van Hamas bestaat uit 36 artikelen gepubliceerd in 1988. De filosofie van Hamas heeft haar wortels in het totalitarisme en radicaal antisemitisme dat kenmerkend is voor het islamisme sinds de jaren 1930. Het doel is de vernietiging van de staat Israël. De huidige oorlog in Gaza blijft onbegrijpelijk als je niets weet van dit geschrift. Hamas wijkt niet wezenlijk af van andere terroristische bewegingen als Al Qaeda, Hezbollah, Iran, Boko Haram en ISIS.

Hassan al-Banna was er duidelijk over: Israël zal net zo lang bestaan tot de islam het van de kaart veegt. Bovendien is het vernietigen van Israël een heilige opdracht, een ‘antwoord op Allah’s opdracht’. Het handvest verdeelt de wereld in goed en slecht, het belooft de wereld opnieuw in te richten volgens de wet van Allah. Allah is het doel, de Profeet het voorbeeld en de Koran de constitutie. Jihad is de weg en de dood voor Allah is het beste wat je kan overkomen. Dit is een doodscultus, met andere woorden.

Achterlijk Hamas blijft populair op de campus

Komende generaties moslims hebben een onvervreemdbaar grondrecht (waqf) op Palestina. Om dat te realiseren moet Israël vernietigd worden. Iedereen die pleit voor een tweestatenoplossing heeft niet alleen geen idee waarover hij spreekt, maar ziet ook niet in dat dat voor Hamas religieuze geloofsafval zou zijn. Het handvest zegt ook uitdrukkelijk dat diplomatieke oplossingen, internationale conferenties en vredesvoorstellen tijdverspilling zijn.

Herf noemt het document van Hamas terecht intellectuele achterlijkheid gepaard aan historisch onbenul. Maar Hamas blijft onverminderd populair op de westerse campussen en demonstraties. Daaruit blijkt hoe achterlijk de huidige intelligentsia en Israël-politiek geworden zijn.

Jeffrey Herf, Three Faces of Antisemitism, Right, Left and Islamist, Routledge (Taylor & Francis) 2024, 269 pp.

Jeffrey Herf is a distinguished university professor emeritus of history at the University of Maryland USA.

Voor wie het Hamas-handvest wil lezen, dat kan hier.

Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat als donateur mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!