Minister Agema kan succesje als een nieuw zorgakkoord wel gebruiken

Als het over de zorg gaat heeft de Tweede Kamer twee stokpaardjes: private equity en het Zuyderland-ziekenhuis. Een grote meerderheid van de Kamerleden is tegen private equity en voor het openhouden van de acute zorg in het ziekenhuis in Heerlen. Dat bij beide standpunten wetten in de weg staan en praktische bezwaren, wordt door deze Kamermeerderheid stelselmatig genegeerd. Net als autocratische en illiberale regimes vinden ze dat de wil van de volksvertegenwoordigers boven de wet gaat.

Afgelopen woensdag stemde de Tweede Kamer over vijf moties die tot doel hebben de spoedeisende hulp, intensive care en acute verloskunde in het ziekenhuis in Heerlen te behouden. Vier van de vijf werden aangenomen. Ik heb ze niet geteld, maar ik denk dat de Tweede Kamer de afgelopen twee jaar meer dan twintig van deze moties heeft aangenomen. Geen enkele is uitgevoerd. Dit leidt tot toenemende irritatie bij zowel minister Fleur Agema als bij een deel van de Tweede Kamer, waaronder haar eigen PVV.

Motie om zorg in Heerlen te behouden

Een van de meest opvallende moties waarover werd gestemd was van PVV-Kamerlid René Claassen. Deze motie ‘verzoekt de regering een aanwijzing ex artikel 7 Wet marktordening gezondheidszorg voor te bereiden en zo snel mogelijk uit te voeren met als doel de acute zorg en geboortezorg in Heerlen te behouden en tijdens de voorbereiding een moratorium in te stellen op afschaling van acute zorg en geboortezorg in Heerlen’. Deze motie werd met steun van PVV, SP, GroenLinks-PvdA, Denk, Partij voor de Dieren, BBB, CDA, ChristenUnie en Forum voor Democratie aangenomen.

Deze motie verraste me omdat de minister niet de bevoegdheid heeft om ziekenhuizen een aanwijzing te geven om afdelingen open te houden. Ik zocht de wetstekst op. Artikel 7 van de wet begint met: ‘Onze minister kan de zorgautoriteit een aanwijzing geven…’. Dus in tegenstelling tot wat de motie van de PVV suggereert gaat het hier om een aanwijzing aan de Nederlandse Zorgautoriteit en niet een gericht aan het Zuyderland-ziekenhuis. Als je dan verder leest, dan gaat dit wetsartikel over de bevoegdheid van de minister om te bepalen over welke onderwerpen de NZa beleidsregels moet maken. Dat is iets heel anders dan een aanwijzing om de acute zorg en geboortezorg in Heerlen te behouden.

Om dat nog eens heel duidelijk te maken luidt het laatste lid van artikel 7: ‘een aanwijzing heeft geen betrekking op een individuele zorgaanbieder, ziektekostenverzekeraar of consument’. Dat betekent dus dat wat de PVV-motie vraagt, een aanwijzing om de sluiting van de acute zorg en geboortezorg in Heerlen tegen te houden, helemaal niet mag op grond van dit wetsartikel.

Het is treurig dat de Tweede Kamer moties aanneemt waarin de minister in feite wordt opgeroepen de wet te overtreden. Nog treuriger is het dat bewoners van Heerlen door deze moties de valse hoop krijgen dat de Tweede Kamer het besluit van het Zuyderland-ziekenhuis om de acute zorg in de vestiging in Sittard-Geleen te concentreren, kan terugdraaien. Dagblad De Limburger had de dag er na gelijk een artikel met als kop: ‘Meerderheid Tweede Kamer wil dat minister Agema plan Zuyderland opschort’. De Tweede Kamer ondermijnt zo het vertrouwen dat burgers hebben in politici.

Motie voor de bühne

Waarom het PVV-Kamerlid Claassen denkt dat dit wetsartikel gebruikt kan worden om een aanwijzing aan het ziekenhuis te geven, is onduidelijk. In een interruptie noemde hij de oostelijke mijnstreek, het verzorgingsgebied van het ziekenhuis in Heerlen, een kwetsbare regio met veel ouderen, gezinnen met lage inkomens en een hoog zorggebruik. Hij kan het weten, want hij woont in Heerlen. De NZa zou kennelijk een beleidsregel moeten maken om ziekenhuizen in kwetsbare regio’s te behouden. De beleidsregels van de NZa gaan echter niet over specifieke regio’s en het is ook onduidelijk wat precies onder een kwetsbare regio moet worden verstaan. Kortom, deze motie was vooral voor de bühne.

Minister Agema heeft het zwaar in de Tweede Kamer. Ook in het kabinet heeft ze het niet makkelijk. Ze had ruzie met premier Dick Schoof en klaagde openlijk dat ze de minister van Financiën Eelco Heinen niet te spreken kreeg. Minister Agema had de toestemming van minister Heinen nodig om structureel €400 miljoen uit te trekken voor nieuwe technologieën en om kunstmatige intelligentie in de zorg te stimuleren. Ze denkt hiermee de ziekenhuizen te kunnen paaien om een nieuw zorgakkoord af te sluiten.

Minister Heinen wilde niet toezeggen dat deze middelen structureel zijn. Hij wilde alleen voor twee jaar geld toezeggen, daarna zou bekeken moeten worden of de investeringen ook iets opgeleverd hadden. Uiteindelijk moest minister Agema bakzeil halen.

Nieuw zorgakkoord zou bezuinigen moeilijker maken

Als minister Agema er in slaagt een nieuw zorgakkoord te sluiten, zou dat een hele prestatie zijn. Het grootste struikelblok lijkt te zijn of de gemeenten instemmen met minder extra geld dan ze hebben geëist. De zorgakkoorden zijn in de loop der tijd wel veranderd. Ooit waren ze bedoeld om de zorgverzekeraars een steuntje in de rug te geven bij het beheersen van de groei van de uitgaven.

Het akkoord dat nu wellicht gesloten wordt, dient er vooral toe om vast te leggen dat de zorg ook in de komende jaren mag blijven groeien. Op het ministerie van VWS leeft de angst dat met Prinsjesdag er forse bezuinigingen op de zorg te wachten staan vanwege de extra defensie-investeringen waar de NAVO om vraagt. Met het nieuwe zorgakkoord zou het moeilijker moeten worden om op de zorg te bezuinigen.

Zowel in de Tweede Kamer als in het kabinet heeft minister Agema weinig vrienden. Ze kan een succesje als een nieuw zorgakkoord goed gebruiken om een tot nu toe onbeholpen ministerschap wat op te fleuren.

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee? Kijk HIER. Hartelijk dank!