Hoezo is het Westen slecht en schuldig? We zijn niet de uitbuiter, maar de melkkoe van de Global South

Het Westen is Slecht, dat staat buiten kijf. Onze broeikasgassen hebben het klimaat ontwricht, ons gif heeft het milieu verwoest, voor onze koeien worden de tropische regenwouden omgehakt, en door onze kapitalistische uitbuiting van de rest van de wereld zijn wij rijk, en zij arm. Onze Schuld is onmetelijk.

Aldus in het kort het evangelie van Greta Thunberg en Extinction Rebellion. De ontwikkelingshulp en het Klimaatadaptatiefonds die het Westen daar tegenover stelt zijn slechts een fooi, een belediging van de verworpenen der aarde, zo klonk ook weer luid en duidelijk op de meest recente VN Klimaatconferentie, COP29 in Bakoe.

Van 70 naar 700 miljard dollar

Maar misschien moeten we het Westen en het kapitalisme toch nog maar even niet opheffen, in het belang van die uitgebuite rest van de wereld. In het Westen verblijven namelijk ruw geschat 200 miljoen migranten uit de Global South die geld sturen naar hun familie in de landen van herkomst. Deze zogeheten remittances zijn gigantisch, veel meer dan alles wat het Westen aan ontwikkelingshulp besteedt of zich laat afpersen op VN Klimaatconferenties.  

Zie onderstaande grafiek van de Wereldbank: 

De remittances zijn sinds de eeuwwisseling vertienvoudigd, van ongeveer 70 naar 700 miljard dollar per jaar, relatief een veel grotere stijging dan de ontwikkelingshulp of het bbp van het Westen. Voor het perspectief: het bbp van Nederland is momenteel ongeveer 1100 miljard dollar.

De reden voor die stijging van de remittances ligt voor de hand: steeds meer migranten die naar het Westen gekomen zijn. Voor sommige kleine ontwikkelingslanden, maar ook een land als Libanon, vormen remittances bijna de helft van het nationale inkomen. De grootste ontvanger, met 125 miljard dollar per jaar, is India. 

Het is natuurlijk het goed recht van migranten om een deel van het zelf verdiende geld terug te sturen naar het land van herkomst. Al kun je je afvragen of dat ook geldt voor de vele migranten in Nederland die in een uitkering zitten. Een uitkering is bedoeld als tijdelijke hulp in het levensonderhoud hier, niet voor familie in Somalië of Syrië. Echter, of veel van hen op het eind van de maand een stuk uitkering overhouden en overmaken naar het herkomstland weet ik niet.  

Dat terzijde; we kunnen er vanuit gaan, dat mondiaal het overgrote merendeel van de remittances afkomstig is uit arbeid. Vele miljoenen migranten in de VS, Europa en de Golfstaten, veelal in naar westerse maatstaven laagbetaalde banen, die er toch nog in slagen om wat te sparen van hun loon en dat overmaken naar hun familie, daar is toch niets mis mee?

Verlies voor de westerse economie

Voor de ontvangende landen is dat geld een zegen. De gemiddelde migrant stuurt 200 à 300 euro per maand naar huis, en zal zo in veel gevallen zijn complete familie uit de armoede houden, er worden huizen van gebouwd in de herkomstlanden, kinderen van naar school gestuurd. Of er worden mensensmokkelaars van betaald om nog meer familieleden naar het Westen aan te voeren, dat komt natuurlijk ook voor.

De vraag is welk effect die eenzijdige stroom kapitaal heeft op het Westen en de wereld. In principe is dat vooral verlies voor de westerse economie; een autochtoon besteedt vrijwel zijn volledige inkomen in het land zelf, terwijl de vlijtige migrant een substantieel deel van zijn inkomen wegsluist naar een land in de Global South. Dat geld is niet helemaal verloren voor de westerse economie, omdat de familie in het herkomstland ook westerse spullen koopt (iPhones en andere luxe artikelen) maar het zal toch grotendeels in het herkomstland besteed worden.

Interessant is ook het effect van de Purchasing Power Parity op deze geldstroom van het Westen naar lagelonenlanden. Met een euro kan je in Laos vier keer zo veel spullen kopen als in Nederland of de VS, en in Soedan zes keer meer. Dus, Greta Thunberg en Extinction Rebellion, deze massale kapitaaltransfer van de uitbuiters naar de uitgebuiten is slecht voor milieu en klimaat! Immers, één euro besteed in Nederland resulteert in veel minder spullen of verbruikte fossiele brandstof dan in Laos, terwijl de productie daar ook nog eens met meer milieuvervuiling per eenheid product gepaard gaat.  

Hoeveel migratie het ontvangende land kost is lang een taboe-onderwerp geweest, maar onder meer door Jan van de Beek en zijn boek Migratiemagneet Nederland bespreekbaar gemaakt. De economische kosten van het wegsluizen van substantiële bedragen naar het buitenland zitten daar niet in verwerkt, omdat Van de Beek kijkt naar effecten op de belastinginkomsten en overheidsuitgaven. Over het geld dat migranten overmaken naar het herkomstland is, als het goed is, gewoon belasting betaald.  

Nogmaals: migranten hebben het volste recht om dit te doen, en hoeven er geen boodschap aan te hebben dat dit economisch nadelig is voor het migratieland. Als autochtone Nederlander hoef je je ook niet te houden aan die beroemde slogan uit de jaren dertig: ‘Koopt Nederlandsche waar, dan helpen wij elkaar!’.  

Blinde vlek

De remittances zijn wel een knots van een blinde vlek in het woke narratief over het egoïstische, de rest van de wereld uitbuitende Westen. Het gaat in de politiek en aan de talkshowtafels vaak over ontwikkelingshulp – was al veel te weinig, en nu wordt er nog op gekort ook! – en over hoeveel het Westen voor klimaatschade moet betalen – 100 miljard dollar per jaar is een fooi! – maar nooit over wat de Global South aan het Westen verdient.

Circa tweehonderd miljoen migranten uit de Global South krijgen jaar in, jaar uit de gelegenheid om in het Westen (en de Golfstaten) een inkomen te verdienen dat ze thuis nooit hadden kunnen verdienen, en elk jaar komen er nog miljoenen bij. Ze maken elk uur, 24/7, zo’n zeventig miljoen euro over naar hun herkomstlanden, en dat is alleen de geldstroom via officiële kanalen, dus het zal eerder rond de honderd miljoen euro per uur zijn. Als de migrant na jaren werken in het Westen terug naar huis gaat, heeft die vaak zelf ook nog een bedrag bij elkaar gespaard dat hem of haar in het thuisland een bemiddeld burger maakt. In het woke narratief is zelfs dat nog uitbuiting door het Westen: immigranten doen namelijk het werk ‘waar wij onszelf te goed voor voelen’. Schande!

Wie zonder al die vooroordelen over het Slechte, Schuldige Westen naar migratie kijkt, komt tot de conclusie dat het Westen niet de grote uitbuiter, maar eerder de grote melkkoe van de Global South is. 

Arnout Jaspers is natuurkundige, wetenschapsjournalist en auteur van de bestsellers De stikstoffuik (2023) en De klimaatoptimist (2024).

Wynia’s Week verschijnt drie keer per week, 156 keer per jaar, met even onafhankelijke als broodnodige artikelen en columns, video’s en podcasts. U maakt dat samen met de andere donateurs mogelijk. Doet u weer mee? Kijk HIER. Hartelijk dank!