In Den Haag verwordt ‘allen tegen Poetin’ al snel tot ‘allen tegen Baudet’

In oorlogstijd nemen instinct en emoties het bliksemsnel over van de ratio. Buitenlandwoordvoerders als Ruben Brekelmans van de VVD en Kati Piri van de PvdA – partijen die jarenlang willens en wetens de Nederlandse defensie hebben verwaarloosd – proberen zich in de media te herpositioneren als neoconservatieve veldheren.  

De verder onvindbare minister van Defensie, Kajsa Ollongren, twitterde dat Nederland Stinger-raketten naar Oekraïne stuurt, met een emoticon van een armpje met spierballen. Buitenlandspecialist Rob de Wijk verbaasde zich over de openheid waarmee Nederland aankondigde luchtdoelraketten te leveren aan Kiev, daarmee Rusland een argument gevend te wijzen op militaire betrokkenheid van een NAVO-land.

De president van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen, beloofde op 28 februari dat Oekraïne lid kan worden van de EU, alsof niet de regeringen van de EU-lidstaten daar over gaan. Frans Timmermans beweerde dat Vladimir Poetin met de inval in Oekraïne de aandacht probeert af te leiden van de gevolgen van klimaatverandering, toevallig zijn dossier in Brussel.

In het Kamerdebat van 28 februari over Oekraïne gebruikten Kamerleden de strijd tegen Poetin voor hun eigen agenda. Sjoerd Sjoerdsma voor zijn gedroomde Europese integratie met Europees leger, Jesse Klaver voor zijn morele kruistocht tegen het Forum voor Democratie in de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. In de polder transformeert ‘allen tegen Poetin’ direct in ‘allen tegen Baudet’.

In de pas

De Amerikaanse journalist Glenn Greenwald merkte op dat de Amerikaanse media in oorlogstijd in ganzenpas achter het Pentagon aanmarcheren – zoals na 9/11, de Amerikaanse inval in Irak en de inmenging in Syrië. Ook in de Nederlandse media rukken uniformiteit en conformiteit snel op.

De vox populi in Nederland eist al straf voor de ‘landverraders’ voordat Nederland met Rusland in oorlog is. Jesse Klaver van GroenLinks eiste in de Kamer uitsluiting van Forum voor Democratie en de PVV van overleg van vertrouwelijke Kamercommissies en wil onderzoek naar mogelijke collaboratie met Poetin door deze partijen.

Verboden kanttekeningen te maken

Het is in Nederland een week na de Russische inval in Oekraïne, al lastig om commentatoren te citeren die ooit waarschuwden voor negatieve consequenties van uitbreiding van de NAVO richting Oekraïne – van Henry Kissinger, voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer tot de linkse icoon Noam Chomsky – zonder dat praattafels ‘nepnieuws!’ roepen of een tribunaal op sociale media oordeelt dat ‘persoon X vind dat Poetin Oekraïne mag uitmoorden’.

Zou Frits Bolkestein nu ook verdacht zijn, omdat hij in 1995 – net als de legendarische Amerikaanse diplomaat George Kennan – waarschuwde voor negatieve consequenties van uitbreiding van de NAVO? Puur omdat dwaallicht Thierry Baudet hier in het Kamerdebat ook aan refereerde?

Vrome sprookjes

Voormalig VVD-kamerlid Han ten Broeke herhaalde op 24 februari bij Goedemorgen Nederland de mantra dat ‘landen zelf hun toekomst mogen kiezen’. Realiteit is dat tijdens de Maidan-opstand de VS achter de schermen de nieuwe regeringsploeg in Kiev uitkozen.

De ‘Open Door Policy’ van de NAVO was een bewuste beleidskeuze, in 2015 al bekritiseerd door de Amerikaanse politicoloog John J. Mearsheimer die voorspelde dat de poging Oekraïne onderdeel te maken van het Westen zou mislukken omdat de regering in Kiev ondanks allerlei beloftes uit Washington nooit het hele grondgebied van Oekraïne militair kan verdedigen tegen Rusland. 

Afgedwongen eenheid

Zodra oorlog dreigt geldt: ‘Wij zijn goed en zij zijn slecht’. De vijand was altijd al de vijand, ook al was die vijand kortgeleden onze bondgenoot. Eigen inschattingsfouten en mislukte oorlogen uit het verleden zijn vergeten. George Orwell wees er in 1939 vlak vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog al op dat oorlogsstemming leidt tot eindeloos herhalen – in de media, door experts en in speeches van politici – hoe slecht de vijand is, hoe gruwelijk zijn daden en hoe boosaardig zijn intenties.

Orwell werkte dit thema na de Tweede Wereldoorlog verder uit in het fictieve 1984: Oceanië (het Westen) is in oorlog met Eurazië (Rusland), dus Oceanië is altijd in oorlog geweest met Eurazië. Wie iets anders beweert is een saboteur, een infiltrant of een landverrader. In onze media zijn beelden van baardmannen met soepjurken in grotten in Afghanistan vervangen door filmpjes van een boosaardig loerende tiran aan een meterslange tafel in een paleis in Moskou.

Straf voor ‘landverraders’

De beslissing van de EU om (RT) Russia Today en Sputnik – zenders die in Nederland vrijwel nul invloed hebben – te verbieden is een klassieke censuurreflex. Oproepen om hetzelfde te doen met de televisie-uitzendingen van de nieuwe omroep Ongehoord Nederland (ON) en de Alex Jones-achtige podcasts van Robert Jensen (recent nog met Thierry Baudet) zijn niet alleen zinloos, maar ook een opmaat naar bredere censuur.

Hoe lang kan in zo’n klimaat een journalist als Fidan Ekiz bij Op1 aan een vicepremier nog de kritische vraag stellen of we niet ‘een oorlog in worden gerommeld’, voordat ze samen met Arnold Karskens (van ON) aan de schandpaal bungelt?

Voormalig directeur van de MIVD Pieter Cobelens zei bij Op1 over de standpunten van Baudet: ‘We hebben het in een iets verdere fase gewoon over verraad in plaats van nepnieuws. Voor dit soort dingen werden mensen in oorlogstijd opgehangen en geëxecuteerd.’. De voormalige inlichtingenchef en de instemmend knikkende NPO-presentatoren en journalisten aan tafel lieten in het midden of daar nog een proces aan vooraf moest gaan. Op hun beurt tweetten Thierry-volgelingen dat wie hun Roerganger bekritiseert een ‘MSM-gatekeeper’ of ‘controlled opposition’ is.  

Brokkenpiloten achter bureaus

Als verstandige tegenspraak en rationeel denken onmogelijk worden gemaakt is de kans op brokken levensgroot. Het Amerikaanse congreslid Adam Kinzinger en voormalig presidentskandidaat Mitt Romney riepen op tot een no fly zone boven Oekraïne.  Het neerschieten van Russische gevechtsvliegtuigen zou een casus belli betekenen met een op nucleair alarm staand Rusland.

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra benadrukte in De Telegraaf van 3 maart dat een kernoorlog geen realistisch scenario is, terwijl wederom Rob de Wijk aangaf dat ondoordachte stappen als de Bosporus afsluiten voor Russische schepen het nucleaire scenario juist kunnen aanjagen.

Buiten schot blijven

Van Washington (de voormalige presidentskandidaat Hillary Clinton voorop) tot Den Haag klinkt de hoop dat Oekraïne voor Rusland verandert in het nieuwe Afghanistan – een scenario dat dezelfde buitenlandpolitieke marketeers die ons de bloedige fiasco’s in Afghanistan, Irak en Syrië verkochten doet watertanden.

Het is moreel dubieus: een langdurige partizanenoorlog zal talloze burgerslachtoffers, miljoenen vluchtelingen en destabilisatie van de oostelijke lidstaten van de EU veroorzaken. Gaan Haagse buitenlandwoordvoerders en hun influisteraars de Oekraïense burgerbevolking vanuit Den Haag met een EU-vlaggetje aanmoedigen?

Zoals Orwell in 1937 schreef in Ode aan Catalonië: ‘Het is in alle oorlogen hetzelfde: de soldaten vechten, de journalisten schreeuwen aan de zijlijn en ware patriotten komen nooit in de buurt van de frontlinie, behalve op een zo kort mogelijke propaganda-toer’.

Coen de Jong is schrijver van het indringende boek ‘Dwingeland. Orwell in de polder’, dat afgelopen zomer verscheen. ‘Dwingeland’ kost 20 euro en is overal verkrijgbaar, zoals HIER (geen verzendkosten). Veel leesplezier!