Onderzoek weerlegt de mediaverhalen dat Gaza onleefbaar en uitgehongerd zou zijn

Over de oorlog in Gaza wordt een stroom van propaganda, desinformatie en klinkklare leugens geproduceerd, volgens het principe van Steve Bannon, ‘flooding the zone with shit‘. Dit was hoe Bannon, een in ongenade gevallen, delinquent vrindje van Donald Trump zijn eigen communicatiestrategie noemde.

Wie het publieke debat over een onderwerp wil kapen, moet zo vaak onzin, leugens en gecherrypickte en vals geframede informatie de wereld inslingeren dat mensen murw gebeukt raken. Het doet er niets toe dat al die onzin en leugens vroeg of laat worden weerlegd, want dan is alweer verse infostront het gesprek van de dag. Uiteindelijk raakt de bullshit-detector van de meeste mensen zodanig overbelast, dat ze alles wat je ze voorschotelt geloven, althans in die zin dat er toch wel íets van waar moet zijn. Dat produceert bijvoorbeeld het verschijnsel van influencers op Tiktok met dertig kilo overgewicht die sterven van de honger in Gaza. 

Sterftecijfers

Aan de desinformatie uit Gaza zou makkelijk iedere week een column te wijden zijn, maar dan speel je dus het spelletje van Bannon mee. Niettemin, het is tijd voor een update over de sterftecijfers. Al een maand na het begin van de Gaza-oorlog werd geclaimd dat er meer dan tienduizend doden gevallen waren, terwijl het grondoffensief van de IDF nog maar nauwelijks begonnen was. Er was toen alle reden om daar stevige kanttekeningen bij te zetten.

Inmiddels zijn we 22 maanden verder en Israëls campagne tegen Hamas lijkt nog altijd niet in de eindfase beland. Dat is wat me van die hele oorlog het meest verbaast: dat een militair oppermachtig leger niet in staat blijkt om binnen een paar maanden een gebied dat nog kleiner is dan Goeree-Overflakkee, volledig uit te kammen op Hamas-strijders en gijzelaars.

Inmiddels (14 juli 2025) staat de teller van gesneuvelden volgens het ministerie van gezondheid in Gaza (GMoH, dat onder controle staat van Hamas) op 56.500. Over die telling  – en de vorige tellingen die door GMoH bekend gemaakt zijn – zijn de meningen keurig verdeeld: volgens degenen die Israël steunen is het een overschatting, volgens degenen die Israël beschuldigen van genocide is het een onderschatting.

Hoe dan ook slaat dit getal niet op het aantal burgerslachtoffers, want Hamas verbiedt het apart registreren van gesneuvelde burgers en eigen strijders. Zelfs dit cruciale feit wordt in de berichtgeving in de media veelal genegeerd, zodat de doorsnee nieuwsconsument niet beter weet dan dat al meer dan 56 duizend onschuldige burgers zijn omgekomen. Sterker nog: die nieuwsconsument wordt by default wijsgemaakt dat al die onschuldige burgers zijn omgekomen door Israëlische bombardementen en Israëlische sluipschutters.

Onthullende analyse

De realiteit is, dat van die 56.500 naar schatting zo’n 20.000 gesneuvelde Hamas-strijders zijn, mogelijk 10.000 zijn natuurlijke sterfgevallen (ook tijdens een oorlog blijven oude en ernstig zieke mensen ‘gewoon’ doodgaan), en wellicht enige duizenden zijn slachtoffers van Hamas zelf. Die vielen door de talloze raketten die ze op Israël probeerden af te vuren maar die op Gaza neerstortten (met als berucht voorbeeld de raket op het al-Ahli ziekenhuis in oktober 2023), en door Hamas-strijders die op hun eigen mensen schieten bij voedselrellen, als straf voor vermeende opstandigheid, gevechten met rivaliserende clans, en waarschijnlijk sinds kort ook om chaos en terreur te veroorzaken bij de GHF-voedseluitdeelpunten.

Los van de twijfels over overschatting, is een nauwkeurige analyse van de sterftecijfers onthullend. De GMoH-lijst geeft naam, geslacht en leeftijd van elke gesneuvelde, wat toelaat om de ‘bevolkingspiramide’ van de doden te vergelijken met de bevolkingspiramide van heel Gaza. Dat ziet er zo uit:

Gericht gedode Hamasstrijders

De grijze piramide op de achtergrond is de bevolking van Gaza als geheel, die – in ieder geval tot 7 oktober 2023 – een snel groeiende bevolking toont: heel veel jonge kinderen, en relatief weinig ouderen. De rood-blauwe piramide vertoont een overduidelijke piek onder mannen in de leeftijd van 15 tot 55 jaar, maar niet onder vrouwen van die leeftijd.

Er is maar één logische verklaring voor deze asymmetrie: die mannen van 15 tot 55 jaar zijn Hamas-strijders, die heel gericht door Israël gedood worden (Hamas laat geen vrouwen toe als gewapende strijders). De hoge sterfte onder 15-19 jarigen en licht verhoogde sterfte onder 10-14 jarigen suggereert ook, dat Hamas gebruik maakt van kindsoldaten. 

Als je die ‘Hamas-piek’ weghaalt, komt de leeftijdsverdeling van de gestorvenen vrij goed overeen met de bevolkingspiramide van heel Gaza. Dat betekent dat de IDF niet selectief kinderen of vrouwen als doelwit neemt, wat alle Israël-haters om strijd beweren. Het relatief grote aantal kinderen dat onbedoeld sneuvelt, is een onvermijdelijk gevolg van de gemiddeld zeer jonge bevolking van Gaza.

Bevolkingsonderzoek, midden in een oorlog

Zijn de GMoH-cijfers een over- of onderschatting? Enerzijds hebben Gazanen goede reden om gesneuvelden te verzinnen, wegens de te verwachten financiële compensatie. In principe is elke ‘martelaar’ een duurzame bron van inkomsten voor de familie. Anderzijds, het is onrealistisch om te verwachten dat het GMoH midden in een oorlog een volledig dekkende administratie van overledenen kan bijhouden.

Daarom is het frappant, dat het onlangs gelukt is om in Gaza een vrij groot bevolkingsonderzoek te houden naar het aantal door geweld omgekomen personen. Aangestuurd door westerse onderzoekers bezochten medewerkers van het Palestinian Center for Policy and Survey Research tussen 30 december 2024 en 5 januari 2025 een steekproef van 2000 gezinnen op diverse plekken in Gaza, met de vraag of er leden van hun huishouden waren omgekomen sinds het begin van de oorlog. De hamvraag van zulk onderzoek is natuurlijk altijd: hoe representatief was die steekproef en hoe goed hielden de Palestijnse medewerkers zich aan het protocol om dubbeltellingen en overdrijving te voorkomen? We gaan nu voorbij aan de twijfels die daarover gerezen zijn, en melden wat resultaten.

Volgens hen vielen tot 5 januari 2025 door geweld 75.000 doden (onzekerheidsmarge: tussen de 64.000 en 87.000 doden). Opnieuw wordt op geen enkele manier gespecificeerd welk geweld dat was, en of de gesneuvelde een burger of Hamas-strijder was. We mogen aannemen dat Hamas dat niet zou hebben toegelaten.

De GmoH-schatting van dat moment was 46.000 doden, dus ruimschoots lager. De onderzoekers concluderen hieruit dat het GmoH het aantal doden niet heeft overdreven, integendeel, maar ze trekken ook twee andere, opmerkelijke conclusies:

– de veel gemaakte claim dat het aantal indirecte oorlogsdoden (bijvoorbeeld door slechtere medische zorg) vier keer zo groot is als het aantal door geweld gesneuvelden is onhoudbaar. Zij vinden slechts een relatief kleine niet-gewelddadige oversterfte sinds het begin van de oorlog.  

– ook de claim dat er toen al meer dan zestigduizend mensen waren overleden aan ondervoeding is daarom onzin.

Bevolking mogelijk nog toegenomen

De enquêteurs vroegen ook naar kinderen die na 7 oktober 2023 geboren waren. In de 2000 bezochte gezinnen waren dat er 357, waarvan er eind 2024 slechts 4 overleden waren. Dat is bepaald geen niveau van kindersterfte dat termen als ‘concentratiekamp’, laat staan ‘Holocaust’ rechtvaardigt. Het weerlegt ook de constante stroom van alarmerende berichten, vanaf het begin van de oorlog, over een totaal ingestorte gezondheidszorg.

Die 357 baby’s in 2000 gezinnen vertaalt zich naar zo’n 75 duizend geboortes in heel Gaza, gelijk aan bovenstaande schatting van het aantal doden door geweld (beide getallen hebben forse onzekerheidsmarges, dus dat het precies overeenkomt is toeval). Dit komt overeen met het jaarlijkse aantal geboortes voor de oorlog. Ook dat is frontaal in strijd met het continu in de media doorgedramde narratief van een onleefbaar Gaza.

Sterker nog, zelfs in de hogere schatting van het aantal doden uit dit bevolkingsonderzoek neemt de bevolking van Gaza maar nauwelijks af door de oorlog; als we de cijfers van het GMoH voor waar aannemen, nam de bevolking van Gaza tot 5 januari 2025 zelfs nog toe. De Israël-haters en nuttige idioten van Hamas in het Westen kunnen nu desgewenst beweren dat de genocide op 6 januari 2025 begonnen is.                

Wynia’s Week brengt broodnodige, onafhankelijke berichtgeving: drie keer per week, 156 keer per jaar, met artikelen en columns, video’s en podcasts. Onze donateurs maken dat mogelijk. Doet u mee? Hartelijk dank!